Klop het stof van je af en sta op (Jesaja 52:2)
Herken je dat, de stemmetjes in je hoofd die je voortdurend verwijten maken om wat je verkeerd doet? Je blunders, vergissingen, verkeerde antwoorden en hoe je eruit ziet. En zijn ze even weg dan worden ze opeens terug geactiveerd doordat je onverwacht met een gevolg van een vroeger gedrag wordt geconfronteerd of dat ze je door een associatie in je denken plotseling overvallen.
Zelfevaluatie?
Nu is het goed om bewust te leven en dat je verantwoording neemt voor je gedrag. Het is juist het bijzondere van ons mens-zijn dat wij in staat zijn om over onze handelingen na te denken en verantwoording af te leggen. Daardoor kun je je gedrag herstellen en nieuwe keuzes maken.
Excuses maken en van je fouten leren maken je volwassen en helpen je vooruit in het leven. Wanneer er echter een voortdurende stroom van zelfverwijt in jouw gedachten rondgaat, dan gaat het om meer. Dan is er een bron van zelfveroordeling in jou die er voor zorgt dat je blokkeert en niet vooruitkomt in je leven.
Straf?
Zelfverwijt is eigenlijk een manier om jezelf te straffen. Je vindt niet alleen dat je het fout gedaan hebt, je focust je er ook op en ziet zo steeds meer dingen die mislukt zijn. Vervolgens wordt dit zelfoordeel zo sterk dat al jouw goede kanten er bij in het niet zinken. Waarom is deze neiging om jezelf te straffen zo sterk? Vaak heeft het te maken met de stemmen uit je jeugd. Toen je geweten in ontwikkeling was en je erg gevoelig was voor oordeel heb je niet alleen veel verwijten en geboden naar binnen geslikt, maar ontbrak het hoogstwaarschijnlijk ook aan de goedkeuring en de waardering voor wat jij voor je opvoeders betekende. Liefde hangt altijd samen met bevestiging en waardering.
Oplossing
Hoe kom je hier nu uit? Hoe komt je denken in balans? Allereerst door te beseffen dat jij moet kiezen. Jij kiest welke gedachten er binnen mogen komen en welke niet. Jij hoort heer en meester te zijn van je gedachteleven. De strijd van ons leven wordt bepaald door ons denken. Ten tweede dat je moet en kunt breken met verkeerde loyaliteiten uit het verleden. Het lijkt soms veiliger om vast te houden aan negatieve zelfbeelden die bekend zijn en je leven orde geven, dan op te staan, het juk van je af te gooien en als een held een nieuwe wereld binnen te gaan.
Nieuwe waardigheid
Er is meer. Jouw Schepper roept je vanuit de hoop voor morgen om als een nieuwe schepping te leven. Het is absoluut onnodig om jezelf te vernederen en te bestraffen. Er is een prijs betaald die het onnodig maakt om je eigen straf te dragen. Jezus verzoening is de zekere grond waarop jij mag staan en erkennen dat je door Hem waardig, goed, heilig, rein, succesvol en mooi bent. Deze waardigheid is een cadeau dat je met beide handen mag aannemen.
Sta op
Sta op en begin opnieuw. Je dient er niemand mee door rond te cirkelen in schuld en schaamte, niet jezelf, niet de mensen die met jou samenleven en zeker niet jouw Schepper. God wil dat je met nieuwe fierheid je leven in handen neemt en anderen besmet met waardigheid en kracht.
Gerrit Houtman, 2015